Uluslararası Af Örgütü, TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe giren ‘sansür yasası’na ait, “Uluslararası Af Örgütü, ‘dezenformasyon yasası’ olarak bilinen yasa değişikliği paketinin hazırladığı yerden tasa duymaktadır. Bu nedenle Memleketler arası Af Örgütü, Türkiye’yi, kelam konusu mevzuatı yürürlükten kaldırmaya çağırmaktadır” açıklamasını yaptı.

Uluslararası Af Örgütü, TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe giren ‘sansür maddesi’ne ait, “Uluslararası Af Örgütü, ‘dezenformasyon yasası’ olarak bilinen yasa değişikliği paketinin hazırladığı tabandan tasa duymaktadır. Bu nedenle Memleketler arası Af Örgütü, Türkiye’yi, kelam konusu mevzuatı yürürlükten kaldırmaya çağırmaktadır” açıklamasını yaptı.

Uluslararası Af Örgütü, 13 Ekim’de TBMM’de kabul edilen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanarak yürürlüğe giren ‘sansür kanunu’na ait bugün yazılı bir açıklama yaptı. Af Örgütü, “2023’te yapılması planlanan milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimleri bağlamında bu mevzuat, kamusal istişare alanını açıkça daraltacak yeni bir tehdit oluşturmaktadır” değerlendirmesini yaptı.

Uluslararası Af Örgütü’nün yazılı açıklaması şöyle:

“Uluslararası Af Örgütü, ‘dezenformasyon yasası’ olarak bilinen yasa değişikliği paketinin, rastgele bir kişinin ulusal güvenliği, kamu sistemini yahut genel sıhhati ilgilendiren bahislerde Türkiye mahkemelerinin ‘gerçeğe ters yahut panik yaratmaya yönelik’ addettiği bilgileri retweet ettiği, beğendiği yahut paylaştığı gerekçesiyle üç yıla kadar mahpus cezasına mahkum edilmesine yer hazırlayabileceğinden telaş duymaktadır.

2023’te yapılması planlanan milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimleri bağlamında bu mevzuat, kamusal istişare alanını açıkça daraltacak yeni bir tehdit oluşturmaktadır. 26 Mayıs 2022’de, iktidardaki AK Parti ve MHP, TBMM’le Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi verdi. Akabinde Dijital Mecralar Kurulu ve Adalet Komitesi’nden hudutlu değişikliklerle geçen teklif, 13 Ekim 2022’de parlamentoda kabul edildi.

“BÜYÜK BİR TEHDİT OLUŞTURMAKTADIR”

Yasayı savunanlar, genel münasebet kısmında, değişikliğin dezenformasyonla uğraş etmeyi ve ‘suçsuz şahısların gibisi içeriklerle yanıltılmasının önüne geçmeyi amaçladığını’ belirtti. Yasa, çeşitli değişikliklerin yanı sıra Türk Ceza Kanunu’nun ‘Kamu Barışına Karşı Suçlar’ kısmındaki unsur 127’ye yeni bir hata ekleyerek, insanları ‘halkı aldatıcı bilgiyi alenen yaymak’ gerekçesiyle hatalı haline getirecek.

Bu değişiklik hususunun çok geniş ve muğlak bir biçimde tabir edilmesi ve yasa tasarısının içerdiği öbür önlemler, ülkede tabir özgürlüğü hakkının kullanılmasına yönelik büyük bir tehdit oluşturmaktadır.

Türkiye hükümeti, dezenformasyonla gayret etmek için insanları hatalı haline getirmek yahut diğer bir biçimde susturmak yerine emniyetli, muteber, objektif ve erişilebilir bilginin herkese ulaşmasını sağlama eforlarını artırmalıdır.

“HÜKÜMETİN MEDYA ÜZERİNDEKİ KONTROLÜNÜ ARTIRMAKTADIR”

Yasa, tıpkı vakitte toplumsal medya platformlarını, kullanıcıları tarafından paylaşılan içeriklerden sorumlu tutmak yoluyla amaç alarak insanların fikir ve fikirlerini özgürce söz etme alanını da daraltmaktadır.

Yasada yapılan değişiklikler, yetkililere içeriklere erişimi engellemek ve toplumsal medya şirketlerine para cezası kesmek konusunda daha fazla yetki tanıyarak hükümetin medya üzerindeki kontrolünü de potansiyel olarak artırmaktadır.

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün bildirdiğine nazaran, Türkiye hükümeti, halihazırda ulusal basının yüzde 90’ını denetim etmektedir ve yetkilileri eleştiren medya kuruluşları gereksiz mali ve yargısal baskılarla karşı karşıya kalmaktadır.

“SÖZ KONUSU MEVZUATI YÜRÜRLÜKTEN KALDIRMAYA ÇAĞIRMAKTADIR”

Uluslararası insan hakları hukuku ve standartları uyarınca, ‘gerçeğe muhalif bilgi’ yahut ‘panik’ üzere muğlak ve meçhul kavramlara dayalı olanlar da dahil olmak üzere bilginin yayılmasına genel yasaklar getiren kısıtlamalara müsaade verilemez.

Bununla birlikte, yasanın öngördüğü sert cezalar, kamuoyu ve basın üzerinde caydırıcı bir tesir yaratarak misilleme telaşıyla otosansüre yol açma riski taşıyor. Bu nedenle Milletlerarası Af Örgütü, Türkiye’yi, kelam konusu mevzuatı yürürlükten kaldırmaya ve dezenformasyonla çaba emeli taşıyan yasalar dahil olmak üzere söz özgürlüğü hakkını düzenleyen tüm kanunları Türkiye’nin milletlerarası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uygun hale getirilmesini sağlamaya çağırmaktadır.

“ACİLEN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRMALI”

Yeni mevzuat, Türkiye’de söz özgürlüğü hakkına yönelik büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Sansür ve cezalandırma, yanlış bilgilerin meydana getirdiği zahmetlerle çaba etmek yerine yanlış bilgilerin daha da fazla yayılabildiği bir endişe ve baskı ortamı yaratacaktır.

Yetkililer, Türkiye’nin milletlerarası insan hakları hukuku kapsamındaki yükümlülükleri doğrultusunda, ‘gerçeğe aykırı’ bilgi yaymaya cezai sorumluluk getirilmesi ve toplumsal medya platformları üzerindeki artan kısıtlamalar dahil, yeni hususları ivedilikle yürürlükten kaldırmalı ve insanların misilleme derdi taşımadan söz özgürlüğü haklarını kullanabilmelerini sağlayacak adımlar atmalıdır.” (ANKA)